Z artykułu dowiecie się co to jest nietolerancja laktozy, co to jest laktoza i laktaza, jakie są objawy nietolerancji laktozy oraz poznacie założenia diety ubogolaktozowej.
Co to jest nietolerancja laktozy?
Nietolerancja pokarmowa wynikająca z niedoboru enzymu – laktazy. Oznacza wystąpienie klinicznych objawów dysproporcji między ilością spożytej laktozy a możliwością jej strawienia i wchłonięcia po spożyciu.
Co to jest laktoza?
Laktoza to dwucukier zbudowany z glukozy i galaktozy. Laktoza występuje w mleku kobiecym, zwierzęcym oraz w produktach mlecznych.
Co to jest laktaza?
Laktaza to enzym, który katalizuje reakcję hydrolizy laktozy do glukozy i galaktozy. Laktaza zlokalizowana jest w rąbku szczoteczkowym nabłonka jelita cienkiego. Aktywność laktazy jest największa na szczycie kosmków jelitowych a najmniejsza u ich podstawy. U noworodków i niemowląt aktywność laktazy jest największa, po czym stopniowo maleje, osiągając u dorosłych ok. 10% poziomu oznaczonego po urodzeniu.
Jak dzielimy nietolerancję laktozy?
Nietolerancję laktozy dzielimy na:
– alaktazję: uwarunkowany genetycznie, wrodzony brak laktazy,
– hipolaktazję typu dorosłych: zmniejszenie aktywności laktazy postępujące wraz z wiekiem,
– hipolaktazję wtórną: zmniejszenie aktywności laktazy występuje w wyniku uszkodzenia rąbka szczoteczkowego eneterocyta. Najczęściej ma charakter przejściowy i ustępuje po regeneracji kosmków jelitowych.
Epidemiologia
Alaktazja występuje stosunkowo rzadko. Hipolaktazja dorosłych występuje u ok. 10% populacji europejskiej.
Patogeneza
W wyniku zaburzeń trawienia i wchłaniania, laktoza trafia do okrężnicy, gdzie zostaje wykorzystana przez bakterie. W trakcie tego procesu powstaje kwas mlekowy, dwutlenek węgla i wodór, powodując biegunkę oraz wzdęcia.
Objawy
Do typowych objawów należą:
– bóle brzucha,
– wzdęcia,
– przelewania,
– oddawanie nadmiernej ilości gazów,
– biegunka.
Rozpoznanie
Rozpoznanie obejmuje wywiad, badanie fizykalne i badanie diagnostyczne. Obecnie najpopularniejszą metodą wykrywania nietolerancji laktozy jest wodorowy test oddechowy. Badanie polega na pomiarze stężenia wodoru w wydychanym powietrzu (wodór powstaje w jelitach w wyniku fermentacji bakteryjnej laktozy) na czczo i po podaniu laktozy (2 g/kg m.c.) co 30 min. przez 2 godziny. Wzrost stężenia wodoru o ponad 20 ppm względem wartości wyjściowej może świadczyć o hipolaktazji.
Leczenie
Leczenie alaktazji polega na całkowitej eliminacji laktozy z diety. Leczenie hipolaktazji wymaga ograniczenia podaży laktozy w zależności od indywidualnych tolerancji.
Założenia diety ubogolaktozowej
- Zmniejsz ilość laktozy w posiłkach (dopuszczalne jest spożycie 7-8 g laktozy dziennie, nie więcej niż 2 g na jeden posiłek).
- Zrezygnuj z mleka krowiego, owczego, koziego, mleka w proszku.
- Wprowadź produkty bezlaktozowe.
- Wprowadź fermentowe produkty mleczne, ponieważ wywierają korzystny wpływ na mikroflorę jelit. Jogurty i kefiry zawierają częściowo nadtrawioną laktozę, dlatego są lepiej tolerowane niż mleko.
- Czytaj dokładnie etykiety. Laktoza może występować w: pieczywie, zupach w proszku, konserwach mięsnych, wyrobach cukierniczych, lekach.
- Leczenie można uzupełnić o preparaty laktazy.
Zawartość laktozy w produktach
Zamienniki
Bibliografia
- Hutyra T., Iwańczak B. Nietolerancja laktozy: patofizjologia, objawy kliniczne, rozpoznanie i leczenie. Pol. Merk. Lek., 2009, 148-152.
- Cymerys M., Rutz-Danielczak A., Pupek-Musialik D., Tykarski A. Kliniczny zarys chorób wewnętrznych. Poznań, 2013, 121.